چرا صندوق های سرمایه گذاری سود کمی به سهامدار می دهند؟

گروه بورس و بازارهای مالی پایگاه خبری تحلیلی رادار اقتصاد؛راضیه صباغیان کاخکی معاون توسعه نهادها و ابزارهای گروه مالی کاریزما و کارشناس بازار سرمایه در گفت و گو با زهرا فعله گری خبرنگار رادار اقتصاد اظهار کرد: وضعیت نوسانی بازار سهام و لزوم آگاهی و داشتن تجربه سرمایه گذاری سبب شده که بسیاری از سهامداران، صندوق های سرمایه گذاری را ترجیح بدهند. البته باید این نکته را مدنظر داشت که اشخاصی که سرمایه­­گذاری در صندوق های سرمایه گذاری در اوراق بهادار با درآمد ثابت و یا سپرده بانکی را برمی‌گزینند به دریافت سود مشخص تمایل دارند و به فراخور میزان ریسک‌پذیریشان، انتظار بازدهی بیشتری را ندارند.

صباغیان ادامه داد: برخی از صندوق‌ها بازده خوبی را در بلندمدت ایجاد می کنند؛ به طور نمونه ارزش هر یونیت یک صندوق سرمایه­گذاری در سهام، در سال ۹۰ حدود صد هزار تومان بود و ارزش همین یونیت صندوق در سال گذشته به حدود ۳۵ میلیون تومان رسید. در چنین نمونه‌هایی و بازه بلندمدت تفاوت صندوق های سرمایه گذاری درآمد ثابت (Fixed Income) با صندوق های سرمایه گذاری سهامی مشهود می‌شود.

معاون توسعه نهادها و ابزارهای گروه مالی کاریزما تشریح کرد: به واسطه این رشد ارزش، بعضی از صندوق ها ناچار به تجزیه یونیت­ ها شدند، به طور مثال تناسب‌های یک به دوازدهم و یا یک به بیستم در خصوص آنها اعمال شده است. به بیان دیگر از آنجا که قیمت هر واحد آنها به رقم بالایی رسیده بود و صدور برای سرمایه گذار جدید دشوار بود و فرآیند ابطال هم برای سرمایه­ گذاران مشکلاتی ایجاد نموده بود، مدیران تعدادی از صندوق ها اقدام به تجزیه واحدهای سرمایه گذاری نمودند و به همین منظور در عوض کاهش قیمت هر واحد، تعداد یونیت‌های صندوق و متعاقب آن یونیت های متعلق به هر سرمایه گذار افزایش یافت و به این شکل بدون اینکه تغییری در ماهیت و ارزش واقعی آن به وجود بیاید، قیمت متعادلی برای آنها ایجاد شد. بنابراین معمولاً در دوره زمانی بلندمدت، بازدهی صندوق‌های سهامی قابل قیاس با سپرده بانکی و یا فیکس اینکام ها نیست.

وی ادامه داد: سپرده های بانکی به طور سالانه حدود ۲۰ درصد سوددهی دارند و سرمایه گذاران توقع کسب سود بیشتر از این میزانب را ندارند؛ درصورتی که چنین افزایشی در صندوق های سهامی وجود دارد. بازدهی معقول و خوب "سهام" برای همه مسجل است و سرمایه گذاران با این ابزار (صندوق‌های سهمی) ضمن اینکه از بازدهی سهام بهره مند می شوند، ریسک بازار را تا حد زیادی کنترل می کنند چراکه این صندوق ها توسط افراد خبره و حرفه ای مدیریت می شود. مدیران این صندوق ها هر سهمی را خریداری نمی کنند و در انتخاب نماد، مباحث ارزش گذاری و مدیریت ریسک را در نظر دارند که این موضوع ریسک سرمایه گذاری را تا حد قابل توجهی کاهش می دهد.

معاون توسعه نهادها و ابزارهای گروه مالی کاریزما بیان کرد: در حال حاضر ابزارهای نوینی همچون  "صندوق تضمین اصل سرمایه"  راه اندازی شده اند که به واسطه آن علیرغم انتظار کسب سودی معقول در روندهای مثبت بازار،  ایجاد اتفاقات غیرمنتظره و نوسانات بازار سرمایه گذاران را دچار واهمه نمی کند و در بدترین شرایط  نیز، سرمایه اصلی آنها حفظ می شود. زمانی که در بازار رکو حاکم است و روند سهام منفی است، مدیران صندوق ها و سبدگردان ها نیز با زیان و افت قیمت سهام مواجه می شوند و ممکن است ارزش دارایی های صندوق های سهامی نیز کاهش یابد اما این ابزار جدید به نحوی طراحی شده است که در چنین شرایط نیز ریسک از دست رفتن اصل سرمایه دارندگان واحدهای عادی صندوق وجود ندارد . البته ذکر این نکته ضروری بوده که این نوع صندوق ابزاری جدید محسوب می شود و نمی توان آن را با فیکس اینکام ها مقایسه کرد و انتظار دریافت سود ماهانه داشت.

وی درمورد این سوال خبرنگار مبنی بر اینکه چرا صندوق‌ها، درصد کمی از سود ساخته شده را به سهامداران می دهند؟ پاسخ داد: ماهیت صندوق ها با یکدیگر متفاوت است و قاعدتا صندوق های فیکس اینکام بازدهی کمتری نسبت به صندوق های سهامی، جسورانه و غیره دارد. صندوق‌های فیکس اینکام غالبا در سپرده بانکی و یا اوراق بدهی سرمایه­گذاری می کنند که در شرایط فعلی، سرمایه­گذاری در این نوع ابزارها نیز برای خود صندوق حدود ۲۲ الی ۲۳ درصد سودآوری دارند.

صباغیان تشریح کرد: صندوق ها باید مطابق اساسنامه و امیدنامه تصویب شده خود فعالیت داشته باشند و نمی توانند در هر نوع سرمایه گذاری ورود کنند. از طرفی رشد و افت ارزش اوراق بهادار موجود در پرتفوی صندوق بر خالص ارزش دارایی های صندوق (یا اصطلاحاً ان ای وی) آنها اثر می گذارند و نمی توان انتظار داشت که برای مثال صندوقهای سهامی نیز همانند صندوق های فیکس اینکام میزان سود مشخصی به طور ماهانه به سرمایه گذاران پرداخت کرده و یا به تناسب میزان سودساخته شده، تقسیم سود داشته باشند.  

وی بیان کرد: در صندوق های سرمایه گذاری در اوراق بهادار با درآمد ثابت، حدود ۷۰ الی ۸۰ درصد پرتفوی به سرمایه گذاری در اوراق بهادار با درآمد ثابت یا سپرده های بانکی اختصاص می­ یابد که امکان سودآوری تقریباً  ۱۸ الی ۲۳ درصدی را برای آنها فراهم می کند و قاعدتا با این ساختار سرمایه­ گذاری امکان کسب بازدهی بیشتری را برای سهامداران ندارند. همچنین باید توجه داشت برخی از صندوق ها پرداخت ماهانه سود دارند که همین موضوع باعث می شود که میزان ان ای وی صندوق به طور مقطعی کم و زیاد بشود. به طور کلی سرمایه گذار هر زمان که خواهان خروج از صندوق های سرمایه گذار باشد، با ابطال واحدهای سرمایه گذاری خود براساس قیمت ابطال، می تواند منابع خود را نقد نماید و این یکی دیگر از مزایای سرمایه گذاری در صندوق ها نسبت به سرمایه گذاری مستقیم در سهام است و هر فرد هر زمان که اراده کند می تواند با دریافت سود و اصل سرمایه خود از آن خارج بشود.

معاون توسعه نهادها و ابزارهای گروه مالی کاریزما گفت: باتوجه به ساختار صندوق­ها و نحوه محاسبه خالص ارزش دارایی ها و قیمت صدور و ابطال یونیت ها بصورت روزانه، در حقیقت امکان انتقال منافع اعم از حبس منافع متعلق به سرمایه­ گذار به نفع مدیر صندوق یا سایر اشخاص و یا نگه داشتن سود حاصل از سرمایه­ گذاری ها در صندوق ها وجود ندارد و منفعت مدیر صندوق و سایر ارکان در دریافت کارمزدهایی است که برای هریک از ارکان در امیدنامه صندوق تعیین شده است و معمولاً سالانه کمتر از  ۲ درصد خالص ارزش دارایی های صندوق است.